หนังที่มีพาทินาคืออะไร?
ผลิตภัณฑ์จากหนังแท้ เมื่อทำปฏิกิริยากับอากาศแล้วจะมีการเปลี่ยนแปลง เกิดเป็นลักษณะของ patina ขึ้น ในทำนองเดียวกันกับวัสดุทองเหลือง ทองแดง ไม้ดิบ หรือหินบางชนิด ที่มีการเปลี่ยนแปลงของพื้นผิวตามอายุและการสัมผัสกับปัจจัยต่างๆ ตัวอย่างเช่น อนุสาวรีย์เทพีเสรีภาพ จากครั้งแรกที่จัดสร้างขึ้น เมื่อปี 1886 เทพีเสรีภาพมีสีน้ำตาลแดง ซึ่งเป็นลักษณะเฉพาะของทองแดง 20 ปีต่อมา แผ่นทองแดงบางๆ ที่ประกอบเป็นชั้นนอกของเทพีเสรีภาพ ได้ทำปฏิกิริยาออกซิเดชันกับอากาศและน้ำ เกิดเป็นชั้นเคลือบสีเขียวที่เป็นเอกลักษณ์ดังที่เห็นในปัจจุบัน คราบสนิมไม่ได้ทำให้รูปปั้นเสียหาย แต่ยังช่วยปกป้องทองแดงที่อยู่ข้างในด้วย
การสร้างสารเคลือบผิวหรือพาทินาของหนังพรีเมี่ยมตามธรรมชาติ เป็นการเปลี่ยนแปลงคุณสมบัติทางกายภาพของหนังอย่างค่อยเป็นค่อยไป สินค้าหนังแท้เมื่อใช้ไปนานๆ สีผิวจะเข้มขึ้น ผิวสัมผัสแวววาวเล็กน้อย นุ่มนวลยืดหยุ่นมากขึ้น และยังมีความพิเศษที่เครื่องหนังแต่ละชิ้น จะพัฒนา patina ในแบบที่แตกต่างกัน ตามสภาพแวดล้อมและการใช้งานของผลิตภัณฑ์ชิ้นนั้นๆ
พาทินา คุณค่าและความนิยม
หนังแท้เป็นวัสดุจากธรรมชาติที่ค่อยๆ เปลี่ยนแปลงอย่างสวยงามได้ตามกาลเวลา การพัฒนาชั้นของพาทินาบนหนังแท้ เกิดจากปัจจัยหลัก 2 กลุ่ม ได้แก่ ลักษณะการใช้งานผลิตภัณฑ์ และสภาพอากาศภายนอก
กระบวนการสร้างชั้น patina ของหนังแท้อาจจะเรียกได้ว่าเป็นลักษณะของการหายใจ ผิวชั้นนอกของหนังแท้จะดูดซับความชื้นและน้ำมันจากอากาศและการสัมผัส การหยิบจับใช้งาน ตัวอย่างผลิตภัณฑ์กระเป๋าถือ ซองนามบัตร และเข็มขัดหนัง ที่เจ้าของนำมาใช้อยู่บ่อยๆ มีการสัมผัสกับฝุ่นละอองและน้ำมันตามธรรมชาติของผิวมนุษย์ บางครั้งต้องสัมผัสแสงแดดและละอองฝนโดยตรง ซึ่งมีผลให้ลักษณะภายนอกของหนังเปลี่ยนไป ปัจจัยเหล่านี้จะสะสมร่องรอยเกิดเป็นลักษณะที่แตกต่างกัน ความชื้นทำให้เกิดรอยคราบบนหนัง แสงแดดจะทำให้หนังเกิดประกายสะท้อนแสงสีทอง เป็นต้น
หนังแท้คุณภาพสูง จะยิ่งมีคุณค่าและได้รับความนิยมสูงขึ้นผ่านกาลเวลาและการสัมผัสอากาศในแต่ละพื้นที่ เป็นที่ชื่นชอบของผู้คนด้วยสาเหตุ 3 ประการ ดังนี้
รูปลักษณ์ที่ดึงดูดสายตา
หนังเก่าวินเทจเมื่อผ่านการใช้งาน มีลักษณะโดดเด่นและเป็นที่ต้องการของตลาด ด้วยภาพลักษณ์ที่ว่า พาทินา เกิดขึ้นได้เฉพาะหนังแท้คุณภาพสูงเท่านั้น จึงเป็นเหมือนการรับรองคุณภาพหนังแท้ และบ่งบอกถึงความทนทานของผลิตภัณฑ์
เครื่องหนังที่ผลิตใหม่จะมีสีสันสดใสสวยงามและสม่ำเสมอ ในขณะที่หนังวินเทจ จะมีคุณค่าบนความไม่สมบูรณ์แบบ มีสีสันเฉพาะตัวที่ไม่เหมือนใคร กระเป๋าหนังแท้สีน้ำตาลคอนยัค ที่มีสีสันเข้มขึ้นผ่านกาลเวลา มีเฉดสีและความเงางามที่ไม่สม่ำเสมอตลอดทั้งใบ กลายเป็นสิ่งดึงดูด ได้รับความนิยมและมีคุณค่าเพิ่มสูงขึ้น ด้วยลักษณะเฉพาะตัวไม่เหมือนใคร
พาทินาบ่งบอกถึงความพรีเมียม
พาทิน่าเป็นเครื่องหมายแสดงว่าเป็นหนังแท้เกรดพรีเมียม เกิดขึ้นได้เฉพาะหนังชั้นนอกเท่านั้น และมีได้เฉพาะหนังเกรดพรีเมี่ยม ชนิดฟูลเกรน และ ท็อปเกรน เท่านั้น ซึ่งเป็นหนังคุณภาพสูง มีคุณสมบัติแข็งแรงทนทาน และราคาแพงมากที่สุด
หนังแท้เกรดพรีเมี่ยม ฟูลเกรน และท็อปเกรน เมื่อผ่านการใช้งานและเกิดพาทินาขึ้นในชั้นผิวแล้ว ยังช่วยปรับคุณสมบัติ ให้แข็งแรงทนทานมากขึ้น ผิวสัมผัสมีความนุ่มนวลและยืดหยุ่นมากขึ้น จึงเป็นที่ต้องการในตลาดเครื่องหนังคุณภาพสูง
พาทิน่าแต่ละชิ้นบอกเล่าเรื่องราวเฉพาะตัว
พาทิน่าบนเครื่องหนัง บ่งบอกเรื่องราวเฉพาะตัวที่เกิดขึ้นตลอดการใช้งานผลิตภัณฑ์แต่ละชิ้น ตัวอย่างเช่นกระเป๋าธนบัตรหนังแท้ เมื่อผ่านการใช้งานมาอย่างยาวนาน ขอบกระเป๋าสตางค์จะมีสีเข้มขึ้น จากการสัมผัสกับมือของคุณเป็นประจำ กระเป๋าจะดูดซับน้ำมันตามธรรมชาติของผิว อาจมีรอยขีดข่วนกับกุญแจรถในกระเป๋ากางเกงยีนส์ อาจมีรอยบนพื้นผิวเกิดขึ้นตอนที่กระเป๋าสตางค์หล่น คุณอาจจะวางกระเป๋าสตางค์ไว้ในห้อง จุดที่มีแสงแดดส่งมาถึงเป็นประจำ ทำให้มีสีแทนเข้มในบางจุดของกระเป๋าด้วย ดังนั้น กระเป๋าหนังแท้รุ่นเดียวกันสีเดียวกัน เมื่อผ่านการใช้งานไป 5 ปี จะมีสีสันเป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัวที่ไม่เหมือนกัน
หนังชนิดใดบ้างที่มี patina
หนังแท้เกรดสูงสุด 2 เกรดเท่านั้นที่เกิดพาทินาเมื่อใช้งานไปนานๆ
หนังฟูลเกรน เป็นหนังแท้เกรดสูงสุด ทำจากหนังสัตว์ชั้นบนสุด มีลวดลายตามธรรมชาติ รวมทั้งรอยแผลหรือตำหนิดั้งเดิม ฟอกย้อมด้วยวิธีการออร์แกนิค มีความทนทานและยังช่วยให้หนังหายใจได้ดี เกิดพาทินาได้ชัดเจนสวยงาม เพราะสามารถดูดซับน้ำมันและความชื้นตามธรรมชาติ พาทินาที่เกิดขึ้นนี้ ยังช่วยถนอมให้หนังแท้มีอายุการใช้งานยาวนานมากขึ้น มีสัมผัสนุ่มนวลและยืดหยุ่นมากขึ้นด้วย
หนังแท้ชนิดที่ 2 ได้แก่ หนังท็อปเกรน ทำมาจากส่วนบนสุดของหนังแท้ ที่ผ่านกระบวนการขัดผิวให้สวยงาม ลบร่องรอยตำหนิตามธรรมชาติ ทำให้หนังท็อปเกรนมีผิวสัมผัสสม่ำเสมอและนุ่มนวลมากขึ้น กระบวนการนี้ทำให้รูพรุนของหนังถูกปิด จึงไปยับยั้งความสามารถในการหายใจของหนัง และทำให้กระบวนการ patina เกิดได้ช้าลง หนังท็อปเกรนจึงมีสีสันของ patina ในระดับที่น้อยกว่าหนังฟูลเกรน
หนังที่ฟอกย้อมด้วยสารเคมีหรือสารประกอบโครเมียมซัลเฟต จะไม่เกิดพาทินา เพราะการฟอกหนังด้วยเคมี แผ่นหนังแท้จะถูกย้อมสีและเคลือบด้วยสารเคลือบเงา เพื่อให้ได้ผิวสัมผัสนุ่มนวล มีสีสันสม่ำเสมอ และช่วยให้หนังกันน้ำได้ หนังแท้ชนิดนี้จะไม่สามารถสร้างพาทินาได้ แตกต่างจากหนังฟอกย้อมด้วยสารแทนนินจากธรรมชาติที่ได้จากเปลือกไม้ และไม่มีการเคลือบสารสังเคราะห์ เมื่อนำมาใช้งานจะมีกระบวนการเกิดพาทินาได้ชัดเจน
วิธีทำให้หนังเกิดพาทินาได้เร็วขึ้น
ผลิตภัณฑ์ใหม่ที่ทำจากหนังแท้ จะค่อยๆ สร้างลักษณะพาทินาบนพื้นผิว โดยอาจปรากฏขึ้นภายในหนึ่งสัปดาห์ หนึ่งเดือน หรือแม้กระทั่งหนึ่งปี เป็นการเปลี่ยนแปลงแบบค่อยเป็นค่อยไปแทบจะไม่สังเกตเห็น นอกจากว่าจะเปรียบเทียบดูจากภาพ “ก่อนและหลัง” จึงเห็นความแตกต่างได้ชัด
กระบวนการเปลี่ยนแปลงตามธรรมชาติต้องใช้เวลา หากต้องการเร่งกระบวนการให้เร็วขึ้น วิธีที่ดีที่สุดคือ นำออกมาใช้บ่อยๆ ผลิตภัณฑ์เครื่องหนังคุณภาพสูง ผลิตขึ้นให้มีคุณสมบัติทนทานต่อการใช้งาน ดังนั้น การสัมผัสกับอากาศภายนอก หรือฝนตกเพียงเล็กน้อยจะไม่ทำให้เสียหาย กระเป๋าหนังแท้พรีเมียมจึงควรจะนำออกมาใช้มากกว่าจะเก็บไว้ในตู้เท่านั้น
วิธีชะลอการเกิดพาทินาบนหนังแท้
กรณีที่ต้องการชะลอการเกิดพาทินา คุณสามารถชะลอกระบวนการได้ในระดับหนึ่งเท่านั้น นอกเหนือจากการใช้งานอย่างระมัดระวัง และหลีกเลี่ยงสภาพอากาศทุกครั้งที่เป็นไปได้ ยังสามารถปกป้องผลิตภัณฑ์จากหนังแท้ ด้วยการทำความสะอาดและปรับสภาพเครื่องหนังเป็นประจำ ด้วยครีมเคลือบหนังที่ช่วยป้องกันรอยขีดข่วนจากสิ่งสกปรกและความชื้นได้ หรือสเปรย์กันน้ำออร์แกนิกที่ช่วยป้องกันรอยจากละอองน้ำและความชื้น ผลิตภัณฑ์กลุ่มซีลเลอร์เคลือบหนังหรือแว็กซ์คาร์นัวบา ช่วยสร้างชั้นพื้นผิวภายนอก ป้องกันไม่ให้ความชื้นและสิ่งสกปรกซึมเข้าไปในพื้นผิว
แม้ว่าเราจะไม่แนะนำให้ต่อต้านการเกิดพาทินาสำหรับผลิตภัณฑ์หนังแท้พรีเมียม เพราะในที่สุดแล้ว พาทินาเป็นเครื่องหมายของคุณภาพและความสวยงาม แต่ทั้งนี้ ก็ขึ้นอยู่กับตัดสินใจของคุณ
พาทินามีผลต่อความทนทานของหนังหรือไม่?
เนื่องจากพาทินา เป็นกระบวนการเปลี่ยนสภาพจากการทำปฏิกิริยากับอากาศของหนังคุณภาพ จึงมีข้อสงสัยว่าพาทินาที่ค่อยๆ เกิดขึ้นนี้ จะส่งผลกระทบต่อความทนทานของผลิตภัณฑ์เครื่องหนังหรือไม่ โชคดีที่พาทินาที่เกิดขึ้น ไม่ส่งผลกระทบต่อความทนทาน ในทางกลับกัน หนังแท้เกรดพรีเมียม มีแนวโน้มที่จะแข็งแรงขึ้นเมื่อเวลาผ่านไปหากได้รับการดูแลอย่างดี เช่น หนังฟูลเกรน ที่มีอายุการใช้งานยาวนานกว่าผลิตภัณฑ์จากผ้าธรรมชาติประเภทอื่นถึง 5 เท่า
